Rick James, właściwie James Ambrose Johnson, Jr. (ur. 1 lutego 1948 w Buffalo, Nowy Jork, zm. 6 sierpnia 2004 w Los Angeles) – amerykański muzyk funky, kompozytor, autor tekstów, producent nagrań.

Po dezercji z marynarki ukrywał się w latach 1967-1977; przebywał głównie w Kanadzie i Wielkiej Brytanii. Był liderem zespołu soulowego The Mynah Birds (z udziałem m.in. Neila Younga) w Toronto oraz grupy bluesowej The Main Line w Londynie. Od 1977 r. związany kontraktem z firmą Gordy (filią Motown) nagrywał płyty indywidualne, z towarzyszeniem zespołu instrumentalnego The Stone City Band, a także zespołów wokalnych The Punk Funk Chorus i The Mary Jane Girls. W późniejszym okresie pomagał tym zespołom, m.in. nagrał razem z The Stone City Band płytę In'n'Out (1980).

Nagrywał muzykę taneczną, opartą na rytmach funky i disco; w tekstach utworów dominowała erotyka, pojawiała się również problematyka społeczna środowisk murzyńskich w USA. Jako producent współpracował m.in. z Bobby Taylorem, Eddie Murphy'm oraz The Spinners i The Marvelettes.

Jego największym przebojem był utwór Super Freak z płyty Street Songs, którego sampling wykorzystał później MC Hammer w utworze U Can't Touch This (nagrodzonym Nagrodą Grammy w 1991 roku).

Rick James miał problemy z nałogiem narkotykowym (kokaina) i z tym związane były jego kłopoty z prawem. Skazany za napad, lata 1993-1995 spędził w więzieniu, odsiadując wyrok.

Później zaczęły się także problemy ze zdrowiem: cukrzyca, udar mózgu, a także zaburzenia pracy serca wymagające zastosowania rozrusznika serca.

6 sierpnia 2004 został znaleziony martwy przez dozorcę w domu w Los Angeles; koroner uznał przyczynę śmierci za naturalną, mimo że w organizmie muzyka znaleziono także niewielkie ilości kokainy.