Sixto Rodriguez - A Most Disgusting Song

@basiabijou: brawo :)

Dodane tłumaczenie przeszło przez wiele dyskusji i weryfikacji, jest [prawie] całkiem nowe i uwagi z wcześniejszych komentarzy - w warstwie merytorycznej już się do niego nie mogą odnosić. Natomiast w warstwie emocjonalnej – jak najbardziej. Jest to efekt WSPÓŁPRACY , która daje nieporównanie lepsze efekty niż krytykanctwo!

Gdyby sabas tu jednak zajrzał – parę uwag do jego komentarzy.
Co to są „słowniki polskojęzyczne” ? ( czy to takie w których nie ma polskich znaków – bo jakoś nie chętnie używasz!) Po czym poznajesz ( w angielskim) czy „who” jest płci żeńskiej czy męskiej ?
Słownik PWN nie mówi różnych rzeczy o znaczeniu słowa „again”, ale zwykły, podły google translator podaje znaczenie „ponadto” – które w tej „wyliczance” jest najwłaściwsze. „Dog” jako określenie brzydkiej baby pojawia się w urban dictionary
( a nie w każdym słowniku !) od lat 2000, tekst Rodrigueza jest o 30 lat wcześniejszy. To słowo oznacza po prostu dobrego kumpla (dog - what you call a close buddy. Collins!). Zatem zamiast przedziwnie brzmiących „Maszkarony zaczepiający” jest normalnie „ci co gadają z kumplami” (sprawdź w słowniku co znaczy talking ).
Podsumowując : nie tłumaczymy nazw własnych (podajemy o nich zdobyte informacje). Idiomy typu Tiny Timowie również tłumaczymy w komentarzach (btw – „uncle Tom” ma ze sto lat i nie jest pochlebnym określeniem „Murzyna któremu się udało”, a zaczerpnięte ŻYWCEM z „Chaty Wuja Toma” Harriet Beacher-Stowe oznacza czarnoskórą osobę o służalczym charakterze (Uncle Tom - a black man considered to be excessively obedient or servile.).

Rodriguez w swoich tekstach nie dziwaczył (choć używał idiomów, slangu, i wyrazów zaczerpniętych z realiów (czyli z rzeczywistości lat 1970. Nie zapominajmy o tym!)

Dla naprawdę zainteresowanych tym tekstem Rodrigueza garść objaśnień :
* Jimmy Butts – kontarbasista jazzowy (avatarm przytacza tę informację), SR mógł go słyszeć. Sixto często wplata do swoich tekstów imiona lub (i) nazwiska skądś mu znane, bez specjalnej idei, po prostu pasują mu brzmieniowo (sam to po latach tak tłumaczył)
* East Lafayette – ulica w Detroit, do dziś jest na niej kasyno
* Inn-Between – nazwa knajpy (pubu), którą można tłumaczyć „Zajdż przy okazji” (Between - what noobs say instead of 'by the way' )
* Linda glass-made – osoba krucha i „przezroczysta”, czyli szczera – wybrałyśmy słowo prostoduszna.
* Mr Flood jest już w poprzednich komentarzach
* Uncle Tom także został omówiony, natomiast Tiny Tim to postać z Dickensa, symbolizuje dobroczynność, a w zasadzie nakłanianie do niej. Ten wers powinien więc brzmieć : „Tak, są tu wszyscy, apelujący do sumień i służalcy „
* Martha's Vineyard – zgodnie z wcześniejszymi uwagami (wyspa będąca bazą wypoczynkową dla zamożnych nowojorczyków) = drogi lokal

Starałyśmy się nie poprawiać Rodrigueza, nie rymować na siłę kosztem przekładu, a jedynie jak najwierniej przetłumaczyć słowa piosenki tak, żeby jednocześnie brzmiało to w miarę poprawnie po polsku. A i B

No coz - uwielbienie dla autora nie zawsze prowadzi do dobrego przekladu. Rodrigues spiewa o swojej zwyklej publicznosci, dla ktorej spiewa w najrozmaitszych miejscach - ale nie sa to lokale dla metow spolecznych. Poezji nie mozna tlumaczyc linijka po linijce. Tiny Tims and Uncle Toms - wedlug mnie oddaje to, ze przychodza tam rozni ludzi - jak juz pisalem. I w roznym wieku. Rownie dobrze moze to oznaczac po prostu, ze chodzi o mlodziakow i statecznych facetow - bez szczegolnych kontekstow spolecznych. Rownie dobrze mozna by napisac: mlodziaki i stateczni panowie. Na temat obecnego uzycia Uncle Tom, zobacz Urban Dictionary. To po prostu Murzyn, ktoremu sie powiodlo. Dla jednych ludzi bedzie to przyklad pozytywny, a dla tych, ktorym sie nie udalo - symbol zdrady. Mozemy to oddac w rozny sposob, ale piosenka musi miec jakis rym i rytm. Bez tego nie jest piosenka.

Slowniki nie powiedza Ci wszystkiego. A juz na pewno nie te polskojezyczne.

Z tym "przeganianiem" dziwek to naprawde Twoj wymysl. Pomijam angielski. Idziesz wieczorem do pubu - i co? Pierwsze co robisz, to wypraszasz czesc publicznosci. W jaki sposob i jakim prawem? I po co - aby wzbudzic zainteresowanie mezczyzn, ktorzy wola towarzystwo prostytutek, a Ty malabys o nich zabiegac. To bez sensu. Przeciez do lokalu (a wlasciwie lokali, o ktorych mowa w piosence) wchodza spokojnie wszyscy. Nikt nikogo nie przegania. Mowilem juz o tej "przeganianej" dziewczynie z bodajze trzeciej zwrotki, ktora ktos sobie wymyslil. A to dziewczyna, za ktora jeszcze nikt się nie "uganial". Wlasciwie mozna by powiedziec: dziewica. To wlasnie smaczek tej zwrotki: alfons siada obok dziewicy. Bo przychodza tam wszyscy - pod wzgledem wiekowym, spolecznym, rasowym i innymi.

I to nie ja zamienilem kolejnosc wersow. To Ty zamienilas je znaczeniowo (bo who w trzecim wersie odnosi sie do pierwszego, czyli mezczyzn, a who w czwartym odnosi sie do drugiego, czyli kobiet). Intetrpretujac w ten sposob - zgodnie z reszta logika - unikamy "przeganianych" dziwek. A wlasnie te 'przeganiane" staly sie kluczem do Twojej interpretacji. "Broad" to pejoratywne okreslenie kobiet, ale raczej nie oznacza kobiet zajmujacych sie nierzadem itp. Tak po prostu panowie wyrazaja sie o nich.Atrakcyjne kobiety jezdzace na nartach okreslaja "snow broads". Slowo dziwka chyba nie jest tu zbyt odpowiednie... Ja zmienilem tylko kolejnosc wersow w przekladzie jedynie po to, aby moc to jakos zrymowac. Nie zmienia to ani na jote sensu mojej interpretacji slow i taki zabieg jest nie tylko uprawniony, ale wrecz konieczn w przekladzie, ktory ma sie roznic od tego, co proponuje np. google translator.

Wystepujace w trzech miejscach "again" nalezy tutaj oddac przez: także, rowniez, tym razem itp. I co z tego, ze tego nie mowi slownik PWN. Nie mowi on wielu rzeczy i do tego zawiera mnostwo bledow... Z tekstu piosenki wynika, ze autor - po wyliczance wszystkich miejsc, w ktorych koncertował - we zwrotkach mowi o 3 konkretnych miejscach, w ktorych cel wieczoru jest taki sam; Getting high, getting drunk... Te wspomniane miejsca to: Inn-Between, Mr Floods party i Martha's vineyard. Inn-Between moze pewnie byc nazwa jakiego pubu, ale bardziej prawdopodobne, ze chodzi tu o siec noclegowni zwana Inn Between (co mozna przelozyc jako tymczasowe schronienie - ale nie powinno sie tego tlumaczyc. Drugie wspomniane miejsce, w ktorym dzieje sie to samo, to mr Floods party - jakies przyjecie, moze byc, ze u pana zalanego. Trzecie miejsce to Martha's Vineyard - pewno to lokal nieco wyzszej ategorii niz poprzednie i dlatego autor dodal slowo: even, oznaczajace, ze nawet w takim miejscu cele wieczoru sa takie same.

Rzadko zagladam na tekstowo i jedynie po to, by znalaezc slowa piosenki w jezyku zrodlowym, bo nie wszystkie do mnie dochodza, kiedy slucham. Nie tlumacze piosenek, chociaz mam do tego jakies przygotowanie. I jesli cos jest dla mnie niezrozumiale, zerkam na istniejace tlumaczenie. czasem mi ono pomoze, a czasem moge sie tylko zdziwic. I nie mam zamiaru nikogo przekonywac. Nie bede juz tu zagladal

Malutkie usprawiedliwienie... Bozia mi weny poskąpiła, nie potrafię rymować. Tłumaczenia piosenek nie traktuję jako pisania polskiego tekstu do danej piosenki, gdzie wskazane jest rymowanie, a konieczne zachowanie rytmu... Przepraszam, Sabas, nie odbierz tego zbyt personalnie... ;-)

@sabas: Witaj, Sabas! Jak pisałam poprzednio, z radością poznam inne interpretacje... jednakże styl Twojej wypowiedzi zmusza mnie do zajęcia stanowiska i dokonania pewnych wyjaśnień. Rażą mnie użyte zwroty: "Nie można zgodzić się z istniejącym tłumaczeniem. W tekście piosenki nie ma tam mowy o ..", "Pomijając angielski...", "A - i jeszcze ten nieszczęsny "dog". Tym słowem określa się nieatrakcyjną kobietę, maszkarę. Jest to podane w każdym słowniku."
Po co ta arogancja? Czy nie lepiej byłoby użyć np. "Osobiście nie zgadzam się z podanym tłumaczeniem" lub "Tę zwrotkę zinterpretowałbym inaczej" ;-) Chylę czoła przed Twoją znajomością angielskiego. Przyznaję, że dla mnie tłumaczenie to zabawa i nauka języka. Często zaglądam do słownika... I co tam znajduję?

chase - ścigać, gonić; przeganiać, przepędzać; zabiegać o coś, gonić za czymś; spieszyć się, pospieszać, uganiać się za kimś; grawerować, ozdabiać rytem

mislay – zapodziać, zawieruszyć, podziać, podziewać, zarzucać, zgubić, zarzucić, zawieruszać,
wtrynić, zadziać

claim - twierdzić, utrzymywać; domagać się, żądać, rościć sobie prawo; zgłaszać pretensje, skarżyć, dopominać się, wymagać, windykować

rob – rabować, obrabować, okradać, okraść, ograbić, grabić, zrabować, łupić, obrabowywać, ograbiać, obłupić, kraść, ukraść, rozgrabić, obdzierać, zawalić

Czy skoro w swojej interpretacji użyłeś innych słów (nawet odbiegających nieco znaczeniowo), to powinnam zarzucać Ci niekompetencję? Otóż, nie. Wydaje mi się, że masz do tego pełne prawo, ale, na Boga, pozwól innym myśleć inaczej niż Ty, jeśli taka ich wola... ;-))) Też tylko przedstawiasz WŁASNĄ interpretację, bo nie wiesz, co Rodriguez miał na myśli!


No i moje wyjaśnienia i porównania:
'Nieszczęsny' dog – podobnie jak pig (m.in. W 'Hate Street Dialogue' -pig and hose – gliniarze z gumowymi wężami, którymi na posterunkach okładali zatrzymanych) jest także używany do określania policjantów (notabene my również często mówimy o nich 'psy'). Policjanci mieli (mają) swoich informatorów, z którymi często załatwiali sprawy właśnie w knajpach (opieram się na scenach z filmów) - stąd moje skojarzenie i 'rozmawianie z psami' (tłumaczenie literalne) odbieram tu jako 'donoszenie, kapowanie'.


Zdaję sobie sprawę, że 'broads', w zależności od tego kto i gdzie użyje tego słowa, można rozumieć od 'kobiety' po 'dziwkę'. Jest to jednak NAJBARDZIEJ OBRZYDLIWA piosenka, zatem pozostanę przy dziwkach. Słowa 'mob' użyłam dokładnie w takim samym znaczeniu, jak Ty to zrobiłeś, tyle, że w moim rozumieniu, to te rude i farbowane przeganiają dziwki, bo to one właśnie pragną być oblegane, pożądane ( a nie konkurencja :-) ). No i oczywiście – zagubiły gdzieś w życiu swoje marzenia, jednak twierdzą, że zostały z nich obrabowane (okradzione).


Twój dickensowski Tiny Tim, to nie "upośledzony dzieciak" (jak go nazwałeś), ale ciężko chory, biedny chłopiec o bardzo dobrym sercu, postać marginalnie ukazana, ale mająca ogromny pozytywny wpływ na zmianę zachowania Scrooge'a. Osobiście darzę Rodrigueza (jego filozofię życiową) zbyt dużym szacunkiem, by posądzać go o użycie tego nieszczęsnego dziecięcia do zobrazowania 'golców i chudopachołków'. Mój Tiny Tim w czasach pisania tej piosenki był w Stanach baaardzo popularny...


Twój Uncle Tom to "synonim wykształconego, raczej zamożnego,i starającego się naśladować białego, czarnego" – ujęty jako "czarni goście porządni". Czy mam przez to rozumieć, że dla Ciebie porządny Murzyn to "biały" Murzyn???
W kulturze amerykańskiej epitet "uncle Tom" jest pejoratywny. Według Wikipedii: The term "Uncle Tom" is used as a derogatory epithet for an excessively subservient person...itd. Zostaję zatem przy swoich "sługusach"!



Trywializując w podsumowaniu:
TY : w knajpach/lokalach spotykasz golców i porządnych czarnych, nagabujesz maszkarony, ale uganiasz się za dziwkami i oczekujesz podziwu...

JA: w knajpach spotykam facetów bez jaj i sługusów, donoszę gliniarzom, przeganiam dziwki, bo to ja chcę być podziwiana...


Cóż, wyszła z tego polemika, ale niejako zmusiłeś mnie do tego. Chciałam Ci pokazać, że moje rozumowanie nie jest pozbawione sensu, jak mi to zarzucasz. Oczywiście nie staram się Ciebie przekonać. Cenię indywidualność myślenia i własne zdanie, ale lubię też wzajemny szacunek. To właśnie Rodriguez sprawił, że na wiele spraw spojrzałam z innej perspektywy i na nowo ustaliłam hierarchię rzeczy dla mnie ważnych... Szacunek plasuje się w niej wysoko! I dlatego uwielbiam tego faceta!!!
Chciałabym również powiedzieć, że rozumiem Twój tok myślenia, ale nie w pełni do mnie przemawia. A także to, że miksując obie interpretacje otrzymujesz kolejną, również sensowną. Podkreślam, są to interpretacje... Pozdrawiam z nadzieją, że odczytasz moją wypowiedź bez obrazy, N.

Ach. zapomnialem dodac w pierwszym wersie "sa tu wszyscy", a wtedy moze trzeba by wyciąć "białych udajacych", aby ten wers nie roznil sie zbyt wiele dlugoscia od pozostalych. Ostatecznie:


Sa tu wszyscy: chudopachołki, golce i czarni goście porządni
Maszkarony zaczepiający, uganiający się za dziwkami i podziwu żądni;
Rudowłose, brunetki, szatynki i blondyny farbowane
Źle lokujące swoje marzenia, a płaczące, że zostały oszukane

Jeszcze raz sie przyjrzalem swojemu przekladowi przedostatniej zwrotki. W czwartym wersie zastepuje "pozbawiane" na "zostały oszukane". Ostatecznie:

Chudopachołki, golce i białych udających czarni goście porządni
Maszkarony zaczepiający, uganiający się za dziwkami i podziwu żądni;
Rudowłose, brunetki, szatynki i blondyny farbowane
Źle lokujące swoje marzenia, a płaczące, że zostały oszukane

Wracając do komentarza sprzed chwili - w ten sposób można i tu oddać ironięi sarkazm. Wystarczy posłuchać, z jakim przekąsem Rodrigues wyśpiewuje " And later claim that they were robbed)

Zajmę się przedostatnia zwrotką. Nie można zgodzić sie z istniejącym tłumaczeniem. W tekscie piosenki nie ma tam mowy o jakiś "przeganianych dziwkach" - chase the broads, to uganiac sie za dziwkami, a nie je przeganiać. Tak samo zresztą w 3 zwrotce - next to a girl who has never been chased - mowa o dziewczynie, za którą nikt jeszcze sie uganiał, a nie, której nikt nie przeganiał( no nie słyszałem, zęby ktoś normalny przeganiał dziewczyny, natomiast za nimi uganiam się sam, stad to skowo jest mi znacznie bliższe). Pomijając angielski - jaki miałby być tego sens? Wracając do meritum, oczywiście można rożnie interpretować Tiny Tims and Uncle Toms. Wiadomo, ze Tiny Tom, to m.innymi upośledzony dzieciak z Dickensa, a Uncle Tom to m.innymi synonim wykształconego, raczej zamoznego,i starającego się naśladować białego, czarnego Ale to nie jest takie ważne. Dla mnie ten wers oznacza, że przychodzą tam wszyscy: biali i czarni, biedni i bogaci, młodzi i dorośli - stad Tiny Tim to przeciwieństwo zamoznego gościa, innymi słowem golec, chudopachołek itp. Pierwszy wers mówi o przychodzących mężczyznach, a drugi o kobietach. Odpowiednio trzeci wers odnosi się do pierwszego (mężczyzn), a czwarty do drugiego (kobiet). I znikną nam "przepędzane dziwki", a pojawia się mężczyźni, którzy się za nimi uganiają. Nawiasem mówiąc, mob oznacza oblegać kogoś (np. gwiazdę); being mobbed to pragnienie bycia obleganym, pożądanym (w sensie towarzyskim itp). Aby to wszystko jakoś zrymować - w końcu jest to rymowana piosenka, musiałem zmienić kolejność wersów, tak aby "czynności" występowały bezpośrednio po osobach, do których się odnoszą. A - i jeszcze ten nieszczęsny "dog". Tym słowem określa się nieatrakcyjną kobietę, maszkarę. Jest to podane w każdym słowniku.Ostatecznie moja rymowana propozycja jest taka:


Chudopachołki, golce i białych udających czarni goście porządni
Maszkarony zaczepiający, uganiający się za dziwkami i podziwu żądni;
Rudowłose, brunetki, szatynki i blondyny farbowane
Źle lokujące swoje marzenia, a płaczące, że są ich pozbawiane

Pozdrawiam

To jedna z trudniejszych do tłumaczenia piosenek Rodrigueza. Ale dzięki wspólnemu wysiłkowi można dojść do całkiem niezłych efektów, chociaż w tym wypadku tak trudno odgadnąć, co autor chciał przez to powiedzieć...

Dzięki, sabas, za twoją interpretację zwrotki... też tak to czuję!

Wprowadziłam kilka 'poprawek' do tłumaczenia, bo inaczej to odbieram, ale nie twierdzę, że jest to na pewno to, co Rodriguez miał na myśli, bo tylko on mógłby to wyjaśnić... :)))
Na początek kilka wyjaśnień:
-diddy bop pimp - zblazowany alfons
- wooden eyes - to nie 'drewniane oczy', a raczej 'tępe, spojrzenie'
-And there's a man with his chin in his hand,
Who knows more than he'll ever understand.
raczej przetłumaczyłabym:
I jest facet podpierający brodę,
Który wie więcej, niż kiedykolwiek zrozumie

-A teraz nieco dłużej:
* 'wipes a smile off his face' - dokładnie tłumacząc: 'ściera uśmiech z twarzy', czyli potraktowałabym to jako 'przestaje się uśmiechać' zamiast 'udaje, że się uśmiecha'

**Jimmy Butts... ciekawe, czy Rodriguez miał na myśli autentycznego Jimmy Buttsa?
Jimmy Butts to amerykański kontrabasista jazzowy, który w czasie, gdy powstawała piosenka miał dobrze po pięćdziesiątce, grał ze swoim zespołem w Nowym Jorku... Zabawne jest również znaczenie nazwiska tego muzyka ( slnag - dupa, tyłek :) )

***Inn-Between / in-between... świetna gra słów... Podobnie pan Flood nie nosi takiego nazwiska przez przypadek! Nie tłumaczyłabym nazw własnych, bo zawierają one wyczuwalny szczególny smaczek...

**** the Tiny Tims and the Uncle Toms
Ten wers czuję zupełnie inaczej niż podane tłumaczenie :(
'The' oraz liczba mnoga (Tims, Toms) podpowiadają mi, że chodzi o pewną grupę ludzi i tu moje domysły, być może zbyt daleko idące co do Tiny Tims, bo Uncle Toms jest jednoznaczne. Nie tłumaczyłabym tego na polski, bo wg mnie są to świetnie ujęte charakteryzacje (opieram się na wujach Tomach, bo co do Tiny Timów, to jeszcze raz podkreślam, są to moje skojarzenia :)))!)
Najpierw to co wiem - mianem Uncle Tom określa się: czarnego człowieka, który pragnie zdobyć aprobatę białych ludzi i chętnego do współpracy z nimi nawet za ceną zdradzenia swojej rasy. Jest to określenie negatywne i jeśli miałabym ująć to jednym słowem, powiedziałabym 'sługus'
A teraz... Tiny Tim to pseudonim artystyczny Herberta Khaury'eja (? czy tak?), nota bene jego matka była polską Żydówką.
Tenże Tiny Tim śpiewał...falsetem! Nie chcę wchodzić w dyskusje na temat głosów męskich (falset, kastrat), bo nie o to mi chodzi... Skojarzenie, które mi się nasunęło to to, że młodym chłopcom usuwano jądra, by zachować ich wysoki głos (szczególnie XVI-XVIII w.). Zatem tychże Tiny Timów potraktowałabym jako "facetów bez jaj" i summa summarum, jak przystało na najbardziej obrzydliwą piosenkę, mamy tu : facetów bez jaj i sługusów...

*****Redheads, brunettes, brownettes and the dyed haired blondes,
Who talk to dogs, chase broads and have hopes of being mobbed,

Tutaj kolejny raz moja interpretacja... Sądzę, że mowa tu o kobietach, a więc przetłumaczyłabym to tak:
Rudowłose, brunetki, szatynki i farbowane blondynki
Które gadają z 'psami' /gliniarzami/, przeganiają dziwki, mając nadzieję na 'propozycje'

Pozbywają się dziwek, mając nadzieję, że to one staną się obiektem zainteresowań tych 'potrzebujących'...

No i jeszcze jedna uwaga ****** Matrha's Vineyard... Wiem, że to nazwa wyspy, ale...co do wyspy, to nie użyłabym "at"... Raczej potraktowałabym to jako jakiś lokal, np winiarnię, co jest wyżej klasyfikowane niż 'knajpa' czy 'pub' stąd może być 'nawet' (even at Martha's Vineyard ).

I to by było na tyle... :))) Może macie jakieś inne pomysły? Chętnie bym je poznała, bo piosenka jest odlotowa i ciekawa jestem, jak jest odczytywana przez innych.

Kiedy Mafia dostarcza ci prochy
Twój rząd dostarcza rozczarowania
A strażnik będzie zaopatrywał te wszystkie szumowiny
Żeby siedziały zadowolone

Według mnie nie o to tu chodzi z tym strażnikiem. National guard to gwardia narodowa USA często używana w tamtych czasach do brutalnego tłumienia protestów na amerykańskich uniwersytetach. I do tego odnosi się tekst. Nota bene nie byli gorsi w tym od ZOMO. Większość tych piosenek to przecież krytyka establishmentu konca lat 60-tych i nieco pozniej. Moze wiec spróbować oddać to tak:

Kiedy mafia dostarcza ci dragi
Twój rzad cie lekceważy
A gwardia narodowa zapewnia ci razy
Wiec wszyscy siedzą zadowoleni.

Te ostatnia linijkę zastąpiłbym przez: "Wiec każdy dla siebie coś ma" - bo wtedy lepiej brzmi cala zwrotka

Ostatecznie:

Kiedy mafia dostarcza ci dragi
Twój rzad cie lekceważy
A gwardia narodowa zapewnia ci razy
Więc każdy dla siebie coś ma.



W ten sposób można spróbować oddać olbrzymia dozę ironii oryginału jak i tez rymy oryginału

Albo, nawiązując do obecnego tłumaczenia:

Kiedy Mafia dostarcza ci prochy
Twój rząd dostarcza rozczarowania
A gwardia narodowa nie poskapi ci palowania
Wiec kazdy dla siebie cos ma

Ale przerobilbym to na:

Kiedy mafia dostarcza ci prochy
Rzad ma cie głęboko w nosie
A gwardia narodowa ci dokopie
Wiec każdy dla siebie coś ma